Vijftien jaar geleden kreeg mijn goede vriend Ron Norp voor zijn vijftigste verjaardag van zijn vrouw de Warbird Restoration Course van Tom Reilly cadeau. Op voorwaarde dat ik er een mooi verhaal over zou schrijven in Piloot & Vliegtuig, mocht ik van major Tom naast Ron Norp zitten, en toekijken. In een enorme golfplaten schuur op het vliegveld van Kissimmee leerden we de geheimen van het flaren van hydraulische leidingen, het doormeten van halfvergane elektrische bekabeling en het platkloppen van ernstig verbogen alclad.
De temperatuur in de metalen loods, in 2004 door orkaan Charlie met de grond gelijk gemaakt, liep bij vlagen op tot veertig graden Celsius. Maar de aandacht verslapte geen seconde.
Want om ons heen stonden, in diverse stadia van voltooiing, een Corsair F4U4, een FW190 en een P40. Als stekelvarkens bezaaid met cleco’s, die hun goddelijke vormen alleen maar leken te accentueren. Hier waren we in het heilige der heiligen. In het Walhalla der Warbirds. Om ons heen werd gewerkt aan onvervangbare kunstschatten. En wij mochten er niet alleen getuige van zijn: we leerden de geheimen en de vaardigheden die nodig zijn om ze met de juiste zorg te herstellen, en voor eeuwig te blijven omringen. Ik bedoel: er zal in de gewelven van de Sixtijnse Kapel, en in de kelders van de Hermitage best wel leuk geknutseld worden, maar dat is toch allemaal broddelwerk in vergelijking met wat hier plaatsvond.
Eergisteren stond ik met de Oude Meester weer in zo’n nissenhut-achtig gebouwtje, maar nu verstilde dorpje Douglas, Georgia. Op een prachtig, maar enigszins verlaten vliegveld waar ooit meer dan tienduizend vliegers hun eerste minuten maakten, om slechts een paar maanden daarna naar de Europese en Oosterse oorlogstheaters te vertrekken, en later naar Korea en Vietnam. Velen kwamen er niet terug, getuige het eenvoudige, doch waardige monument bij de ingang.
Ouder, maar geen spat veranderd, wacht Tom Reilly ons op. Hij herkent me waarachtig nog. Vervolgens, onmiddellijk en zonder verdere social talk, als betrof het een college, krijgen Erik Brouwer en ik een monoloog over een project, zo bijzonder, en zo apart, dat het de verbeelding tart: het weer in vliegende staat brengen van één van de laatste vier North American P-82 Twin Mustangs op de planeet.
De onderneming is gebaseerd op het prototype, dat uit de bekende junk yard van Walter Soplata opdook, en een wrak dat veertig jaar onaangeroerd in Alaska lag, alsmede verschillende onderdelen die uit alle hoeken en gaten van de aardbol tot Tom kwamen.
Twee uur later zijn we volledig platgeluld, maar ook verbijsterd over de enorme mega-puzzel die dit project is. Elk onderdeel komt met een verhaal, of het nou is opgeraapt van een ijzige vlakte in Alaska, of splinternieuw opgedoken uit een stoffige loods, nog in het originele doosje, ongeopend sinds 1944.
Tom trakteert ons op een hamburger, samen met zijn actief medewerkende levensgezel Weezie Barendse (jawel, Nederlandse komaf!). Tussen twee happen cheeseburger komt Tom tot zaken. Het project is nu zijn eigendom, geheel. Er zijn investeerders gevonden die de dagelijkse kosten van de restauratie dragen. Maar op den duur komt het toestel gewoon in de verkoop, en zal overgaan in de handen van de hoogste bieder. Die mag er wat Tom betreft zelfs een rode stier op schilderen, als hem of haar dat goeddunkt. De prijs wil hij niet kwijt, maar bij het verlaten van het terrein blijken Erik en ik beiden tot de conclusie gekomen te zijn dat de bouwer, gezien de vele andere projecten en prijzen die hij heeft genoemd, denkt aan vijftien miljoen dollar. Als u ze hebt liggen, zou ik het overwegen. En voorzover u deze materie de laatste twintig jaar niet gevolgd heeft: u kon wel eens beter bezig zijn dan op het Damrak.
(wordt vervolgd, maar ga eerst eens kijken op www.warbirdsnews.com, met name de diverse restoration-updates, het vakmanschap is mind-boggling).
Goof Bakker / foto’s van Tom Reilly: Erik Brouwer
