Als enige land reduceert Nederland de luchthavencapaciteit vanwege geluid. Volgens KLM op basis van verouderde cijfers terwijl nieuwe vliegtuigen steeds stiller zijn. Maar het kan nog gekker? Jazeker! De Tweede Kamer nam vrij breed een motie aan om transferpassagiers te belasten. Dat is niet zo slim en wel hierom. Voor opstappende passagiers is er een vliegbelasting die begin dit jaar is verhoogd naar 26,43 euro. Vervelend voor vliegtuigpassagiers, maar op een ticket naar de USA maakt het niet veel uit. Dichterbij naar bijvoorbeeld Dublin is de boot/trein/auto geen alternatief. Kortom, conform de berekeningen leidde het tot weinig vraaguitval, en is er trouwens ook geen positief effect op milieu.
De vraaguitval bij het belasten van transferpassagiers is echter mega. Wanneer Athene - Amsterdam -New York fors duurder wordt, dan zijn Athene - Brussel - New York, Athene - Londen - New York en 10 andere tussenstops goedkoper. Voor klanten maakt het niks uit waar de overstap is en ook niet voor het milieu. Een beetje transferverhoging leidt intercontinentaal gelijk tot 20 procent minder vluchten vanaf Schiphol in 2025. Die reductie komt dus voor het grootste deel voor rekening van KLM met dramatische gevolgen. Het aantal KLM-vluchten op bijvoorbeeld Azië zal volgens CE Delft reduceren met meer dan 40% in 2025. Echter: 30 tot 40 procent minder verre vluchten vluchten leidt weer tot minder feedervluchten binnen Europa, en dat werkt vervolgens weer door naar verre bestemmingen, enzovoorts. Wat blijft er dan over in 2030 van de KLM?
Het gekke is dat ondanks dat de cijfers een dramatisch beeld schetsen, dit de politici in Den Haag blijkbaar weinig kan schelen. “De luchtvaart moet stiller/schoner en vooral een toontje lager” is het parool. Transferpassagiers stemmen niet in Nederland, Schiphol-omwonenden wel. Je kan dan als sector wel moord en brand schreeuwen dat de vliegprijs omhoog gaat en het werkgelegenheid kost, maar dat boeit Den Haag niet: een hogere prijs vindt men prima, en we hebben toch al een tekort aan arbeidskrachten. De luchtvaart zal met andere argumenten en alternatieven moeten komen.
Wanneer - als alternatief - een verdere verhoging van de vliegtaks voor alleen opstappers wordt gebruikt om de luchtvaart te verduurzamen, kan ik best met verhoging leven. Verhoog daarbij met name de verre bestemmingen. De 20 procent verste vluchten zorgen voor 80 procent van de CO2-uitstoot. Bijkomend voordeel is dat vliegvakanties voor de gewone burger naar de Middellandse Zee betaalbaar blijven. Dat is aan de kiezer goed uit te leggen en is veel beter voor het milieu dan die transfertaks. Laat dat CE Delft eens doorrekenen. Bepleit een taks niet per passagier maar per vliegtuig en belast schone/stille vliegtuigen minder: veel beter voor milieu en omwonenden. En durf ook eens naar vracht te kijken. Het CE Delft rapport van begin dit jaar over verduurzaming van het Nationaal Luchtvaartbeleid geeft aan dat Nederland per inwoner 2,5 tot 3 keer zoveel door de lucht vervoert dan Frankrijk of Groot-Brittannië. Vracht betaalt al geen pepernoot aan vliegtaks. Waarom wordt vracht bij dit transferheffingsvoorstel wederom uitgezonderd?
Walter Schut
Adjunct-directeur ANVR
