Donderdag 17 juli 2014. Een dag die bij iedereen in het geheugen gegrift staat. Ik weet het nog goed. Het was zonnig en de stemming op Schiphol was in de ochtend nog zo uitgelaten. Tientallen passagiers stonden in Vertrekhal 3 in te checken, uitgezwaaid door geliefden. Ik liep er toevallig langs, op weg naar een klein feestje in de VIP-ruimte, niet wetende hoe hectisch en tragisch de dag haar einde zou vinden.
Het is vandaag, maandag 17 juli 2017, precies drie jaar geleden dat 298 passagiers en bemanningsleden van vlucht MH17 de dood vonden. Neergeschoten boven betwist gebied tussen de Oekraïne en Rusland. Wie de daders zijn weten we, ondanks beloften van onze leiders om ze op te sporen en te berechten, nog steeds niet. Of we mogen het niet weten.
Zoals gezegd begon de ochtend feestelijk. In het VIP-centrum op Schiphol, waar zich ook de persruimte bevindt, kondigde easyJet-topvrouw Carolyn McCall - die vandaag haar vertrek bekendmaakte - aan een basis te openen op Schiphol. Groot nieuws, blije gezichten en direct een artikel online, toen nog voor een andere werkgever. Van achter de ramen bij het koffie- en theebuffet keek ik uit over de incheckbalies van Malaysia Airlines, waar nog steeds mensen druk waren met koffers en vakantievreugde.
De dag verliep zoals elke andere: ontspannen doorwerken op de luchthaven met de laptop op schoot en na vijven kort een frisse neus halen langs de baan. Uit gewoonte pakte ik de zoemende mobiele telefoon uit mijn broekzak. Een Nu.nl nieuwsalert: vliegtuig neergeschoten boven Oekraïne, zo moet ongeveer de kop geluid hebben. Even schrikken, maar je ziet vooral een oude MiG of een rokende Antonov voor je, zoals eerder gebeurd was. Eveneens tragisch, maar bij een gewapend conflict ontkom je er niet aan.
De updates volgende elkaar snel op. Het was een passagiersvliegtuig. Op weg naar Kuala Lumpur. Vanaf Schiphol. De MH17! In een flits dacht ik aan al die mensen eerder op die dag. Die stonden in te checken voor de vlucht die ik zelf ook enkele malen mocht pakken richting Maleisië.
In het WTC, waar het kantoor van Malaysia Airlines destijds was gevestigd, strakke gezichten. Onder leiding van de sympathieke Europese topman Huib Gorter werden de draaiboeken uit de kast getrokken. Coördineren, informatie inwinnen en telefoontjes plegen. Het moet voor het team een helse tropendag zijn geweest die je niemand toewenst.
In de loop van de avond werd een deel van de vertrekhal op Schiphol afgezet. Verbaasde passagiers vroegen aan de samengestroomde journalisten, fotografen en cameramensen wat de roodwitte linten te betekenen hadden. Kwam er soms een VIP? Helaas. Bussen brachten de eerste groep nabestaanden naar de luchthaven, ogen vol verwarring en onbegrip. Ze werden snel naar boven geloodst, om in een restaurant te worden bijgepraat over het vreselijke nieuws.
Later nam Gorter, samen met andere vertegenwoordigers van luchthaven, politie en overheid, plaats in het perscentrum. Moedig stond hij de nationale media live te woord over hetgeen er met de MH17 was gebeurd. Op de achtergrond bleef het team van Malaysia op kantoor in touw, lange dagen en korte nachten trotserend.
Hoe het afliep is bekend. De beelden van de aankomst van de Herculessen met lichamen op vliegbasis Eindhoven en de ijzingwekkend lange stoet rouwauto’s richting Hilversum hulden het hele land in respectvol zwijgen.
We zijn nu drie jaar verder, maar eigenlijk nog niets opgeschoten. De daders zijn niet gevonden, laat staan berecht. Malaysia Airlines is ingestort, de route opgeheven en het kantoor dicht. Wat rest is een herdenkingsmonument en een zwarte bladzijde in de geschiedenisboeken.
Ondanks de verstomde beloften van onze politici, die wellicht nooit zullen uitkomen, blijft voor mij de bewondering overheersen voor het team van Malaysia Airlines, dat reizigers en naaste collega’s verloor en ondanks alles tot het einde bleef doorgaan. Chapeau.
