Gastspreker was de toenmalige president-directeur van KLM, de hoogleraar Pieter Bouw. Deze erudiete en innemende topman gaf toen leiding aan een nog zelfstandige KLM. Hij boeide de enkele honderden aanwezigen direct door zijn speech op schrift al na de eerste zinnen van zich af te werpen. "Het is uw congres, dus uw vragen en mijn antwoorden zijn vermoedelijk belangrijker dan wat ik u zeggen wilde", sprak de KLM-topman. Applaus.

Eén van de eerste vragen was direct raak. "Waarom is de KLM zo duur, vergeleken met concurrenten? Koren op de molen voor Pieter Bouw. Hij vertelde over een onderzoek dat hij recent op een vrije zaterdag had gehouden. De conclusies gelden nog steeds, jaar in jaar uit. "Eerst was ik in wat radio en tv winkels en sprak daar uitgebreid met de verkopers. Wat ik daar leerde was dat veel klanten afkomen op een advertentie voor het goedkoopste tv-apparaat, maar dat ze altijd met een wat duurder exemplaar de winkel verlaten, omdat in het persoonlijke contact op de extra's en de betere kwaliteit wordt gewezen. Dus het vakmanschap van de verkopers weegt zwaar”, zo stelde de KLM president vast.

Maar toen het volgende: "In verschillende reisbureaus, die ik daarna bezocht, merkte ik dat voor een willekeurige vlucht altijd waar mogelijk het goedkoopste wordt aangeboden. Alleen de prijs telt. Niet het aantal tussenstops, niet de vluchtduur en eventueel nog een overnachting op een weinig aantrekkelijke luchthaven. Slechts in een enkel geval werd erop gewezen dat de directe vlucht niet een non-stop vlucht betekent."

Bouw wees met grote nadruk niet alleen op de kansen van de reisadviseurs, maar ook op de eigen verantwoordelijkheid van de passagier. "Niet vragen naar de kwaliteit van een reis, dan achteraf ook niet klagen over kwaliteit", luidde zijn stelling, die nog steeds, en misschien wel nog meer dan in het verleden, moet worden gedeeld.

Luchtvaartmaatschappijen zullen in deze tijd van harde concurrentie niet gauw echt overvragen met de prijs voor een ticket. Maar toch. Prijsvechters constateren dat vooral jongeren al voor een paar euro met de concurrent vliegen, al zorgt de luchthaven op hun bestemming nog voor een extra en vervelende busrit. En 's avonds in de disco wordt even vrolijk voor honderd euro of meer verbrast aan drank en andere genotsmiddelen.

Een andere wijze les van de toenmalige KLM-topman: "Een lege vliegtuigstoel, die vertrekt, kan nooit meer verkocht worden. Dat is anders dan met vrijwel alle andere producten. In de luchtvaart zal dat tot het sluiten van de vliegtuigdeur altijd blijven gelden." Luchtvaartmaatschappijen spellen daar met hun geavanceerde yield management methoden inmiddels steeds slimmer op in. Al zullen tickets natuurlijk ook niet gauw ver beneden de kostprijs worden verkocht. Het blijft, voor wie zich dat in tijd en soms zelfs bestemming en luchthaven van vertrek kan permitteren, de moeite lonen om 'smart' te boeken. Dus, eerst zoeken, vergelijken en dan pas boeken! En pas op! Indien mogelijk niet zoeken en zoeken op een computer met hetzelfde IP adres. Het tarief kan dan bij al te overtuigende belangstelling, met name bij de 'aantrekkelijke' prijsvechters, zomaar euro's duurder worden. Eén van de zegeningen van het internet.

Een officieel onderzoek van de Consumer Travel Alliance in de Verenigde Staten – een consumentenorganisatie voor reizigers – stelde onlangs bijvoorbeeld nog vast, dat het boeken van vliegreizen via internet vaak neerkomt op het geblinddoekt winkelen.

De jungle van vliegtarieven lijkt ook alleen maar steeds groter en onoverzichtelijker te worden. Wat al lang bekend is, maar na recent onderzoek opnieuw weer in het nieuws is. Traditionele luchtvaartmaatschappijen, als KLM, blijken soms zelfs goedkoper of bijna gelijk in prijs als de schreeuwende prijsvechters met al hun trics en trucs. Voeg daarbij de voordelen, vergeleken met de low budget vliegers: door-labelen van bagage, (hotel)garanties bij annuleringen, vliegtijden, primaire in plaats van vaak verder van stadscentra gelegen secundaire luchthavens en de service met een hapje en een drankje aan boord.

Vaak blijken vliegtarieven ook gekoppeld aan luchthavens en landen. Hoe het bijvoorbeeld mogelijk is dat een luchtreis vanuit Brussel of Düsseldorf honderden euro's goedkoper is dan via Schiphol, soms met dezelfde maatschappijen naar dezelfde bestemmingen, valt met alle begrip door concurrentiebelangen - juist met het slechten van onze Europese grenzen - niet meer uit te leggen. Een zakenreiziger, enkele malen per jaar reizend naar Brisbane in Australië, meldde onlangs dat een business class ticket met vertrek vanaf de luchthaven Düsseldorf, vergeleken met Schiphol, hem een besparing oplevert van ruim 1500 euro. Voor een reisconsument dus geen touw aan vast te knopen!

Zoeken en vergelijken dus. En oppassen! Al zullen echte gelukzoekers alleen door schade en schande wijzer worden. Het zij zo!

Arnold Burlage
[email protected]