Aus der Reihe “Slim Fit” al weer de derde versie. In de laatste editie - Slim Fit (2) - kwam naar voren dat de Nederlandse overheid voor wat betreft de duurzaamheidsverbetering van de luchtvaart (voorlopig) nog niet verder concreet is dan de invoering van een generieke milieuvliegtaks voor de uit Nederland vertrekkende passagier. Een taks waarvan de op Schiphol overstappende passagier ook nog gevrijwaard zal blijven. Voorwaar een armoedige maatregel. Een ‘recht toe recht aan’ belasting, zonder stimulans voor de luchtvaartmaatschappijen tot het verbeteren van de milieu- en de economische efficiëntie van hun operatie. De opbrengst zal ook verdwijnen in de staatskas en niet worden gebruikt om te investeren in innovatie waarmee duurzaamheidsverbetering voor de luchtvaart wordt gerealiseerd.
Veel beter dan dergelijke platte maatregelen, lijkt het mij om in te zetten op de ontwikkeling van elektrisch vliegen. D66, GroenLinks (en ook VVD, had ik begrepen) wijzen al in die richting. Naast dat elektrisch vliegen beter voor het milieu is dan vliegen met een straalmotor, zal het ook de druk op de capaciteit van het overvolle Schiphol verlichten. Om de geluidsoverlast binnen de perken te houden, geldt nu een plafond aan het maximaal toegestane aantal vliegbewegingen van 500.000 per jaar. Een akkoord met de omwonenden. Geluidsproductie is daarmee de beperkende factor voor Schiphol. Elektrisch vliegen maakt nagenoeg geen geluid en moet daarmee onafhankelijk zijn van dit vliegbewegingenplafond. De enige beperking is de infrastructurele vluchtafhandelingscapaciteit van de luchthaven zelf.
Om elektrisch vliegen voor de toekomst op de kaart te zetten, moet er wel wat worden ondernomen want vanzelf zal het niet gaan. Dus hoe dit actief te stimuleren? Ik denk dat er drie dingen moeten gebeuren. Allereerst moet er een concreet doel zijn, een stip op de horizon zoals dat heet. Noorwegen is ons al (weer) voor. Vanaf 2040 moeten alle binnenlandse vluchten daar elektrisch worden uitgevoerd. De Noorse overheid heeft daartoe fabrikanten verzocht een e-vliegtuig te ontwikkelen voor 25 passagiers, wat al in 2025 operationeel moet zijn. De Nederlandse overheid kan dat voorbeeld volgen. Dat is één.
Dan moeten we wat met de allocatie van de schaarse slots. Schiphol zit nu vol, er kan geen ‘conventionele’ vlucht meer bij. Alle slots zijn vergeven. Historische slots om te kunnen landen en vertrekken zijn enorm veel waard. De stimulering van e-vluchten ligt al langs de lijnen van de uitgelekte luchtvaartvaartnota, maar dan wel net even anders. De overheid wil een ‘local rule’ voor Schiphol waarmee de onafhankelijke slotcoördinator vluchten naar transferbestemmingen prioriteit geeft en ‘vakantievluchten’ worden geweerd. Dat is voltooid verleden tijd. Deze ‘local rule’ passen we aan naar een e-vluchtbeloningsregeling. Een luchtvaartmaatschappij die een historisch slot structureel gaat gebruiken voor vluchten met een volledig of hybride e-toestel, krijgt er extra capaciteit aan slots bij en daarmee mogelijkheden voor groei, waar de (conventionele) concurrent dat niet heeft.
Tenslotte, Lelystad. Daar ligt inmiddels een prachtige infrastructuur te wachten. Van Lelystad Airport maken we - voor de commerciële luchtvaart - de eerste ‘e-luchthaven’ ter wereld. De bruisende innovatiesatelliet voor de toekomstige luchtvaart. Een luchthaven waar vanaf de opening alleen maar met elektrische of hybride toestellen gevlogen mag worden.
‘Bulderen boven Balk’ van de baan.
Jochem Croon
Luchtvaartjurist en specialist voor de luchtvaartsector
[email protected]
Jochem Croon is onafhankelijk luchtvaartjurist en adviseur voor de luchtvaart. De columns schrijft hij zonder last en op eigen titel. Onder zijn cliënten bevinden zich zowel traditionele maatschappijen als leisure en low cost maatschappijen.
