Wat zegt het over ons, dat in een bedrijf met ongeveer 36.000 werknemers, waaronder 14.000 man grondpersoneel, er slechts 600 medewerkers de benen nemen voor een staking? Wat zegt het over representatie als die vakbonden spreken in de wij-vorm, maar handelen op basis van een half procent van het personeelsbestand? Ik ken een vakbond bij KLM, waar de vertegenwoordiging richting de 98 procent is, dat werkt. Letterlijk!

"Emotie is de democratie van het gevoel. Ze eist alles op, maar draagt niets bij.”  Wie durft dat thuis hardop te zeggen? De acties van FNV en CNV lijken deze gedachte tragisch waar te maken. In plaats van strategisch overleg, zien we theatrale emotionele verontwaardiging, boosheid, woede. In plaats van constructieve oppositie, worden filmpjes verspreid en collega’s tegen elkaar uitgespeeld. Van Dorland is woedend, Amallah spreekt van onrecht, maar onderhandelen? Ho maar. Dialoog is moeilijk vanuit die positie.

De realiteit is: KLM sloot een akkoord met drie vakbonden. FNV en CNV waren ook uitgenodigd. Ze liepen als boze kinderen van tafel, direct naar hun kamertje om boven te gaan zitten mokken. Dan komt het verwijt ‘in het geniep gesloten’ toch wat hol over. Wie niet aan tafel zit, krijgt inderdaad het menu niet mee en blijft met een lege maag op zijn kamertje boven. Dat is een keuze.

Op 17 september stonden opnieuw ‘maar liefst’ 600 stakers op het plein! Een herhaling van zetten. En opnieuw met grote woorden: “We voelen ons genegeerd. De mensen zijn bozer dan ooit.” Maar hoeveel mensen is dat precies? 600 op 14.000? Zelfs als we ruim rekenen, blijft het een signaal met meer decibel dan draagvlak. Meer ego dan inhoud, meer profileren voor de media dan constructief bijdragen.

En intussen? Elke staking kost miljoenen. De eerste 10 miljoen euro is al verbrand en gaat, als ik de baas van KLM was, van de cao-verhoging af. Vluchten vallen uit, passagiers stranden, het imago van Schiphol? Dat kalft nog verder af. Niet alleen door klimaatlobby’s en nepgeluidsklachten, maar nu ook van binnenuit. Dankjewel FNV en CNV!

Terwijl in Düsseldorf en Brussel de brandstofprijzen dalen en vliegbelastingen significant lager blijven, trekken wij onszelf, langzaam maar zeker verder het economische moeras in.

Deze twee vakbonden zeggen: dit is voor rechtvaardigheid. Maar is het rechtvaardig om het hele systeem te gijzelen voor een intern machtsconflict? Terwijl 95 procent van de collega's niet meedoet?

Misschien voelen sommige van het grondpersoneel zich niet gehoord. Dat kan. Dat verdient empathie. Maar het verdient ook leiderschap. Wat we nu zien is geen collectieve actie, maar een gefragmenteerde wanhoopschreeuw zonder gedragen mandaat, zonder richting, zonder visie en besef.

Tegelijkertijd voelen andere KLM’ers, piloten, cabinepersoneel, technici zich misschien steeds vaker ontheemd in hun werk. Terwijl de één zich tekortgedaan voelt, raakt de ander wellicht ontmoedigd door het voortdurend getrek aan zijn schouder.

We hebben geen taal meer voor nuance. We praten over cao’s, looneisen en rechtsposities, maar niet over onderlinge verbondenheid, gedeelde verantwoordelijkheid of lange termijnvisie. Het is alles of niets geworden. En dat alles blijkt dan maar 600 personen te zijn. Maar ook ligt hier een mooie taak van de top van KLM. Neem verantwoordelijkheid, blijf altijd in constructieve dialoog, maar gebruik ook de schouders van CNV en FNV om de zware last van de ‘geframede luchtvaart’ in Nederland te laten dragen in deze tijd dat we afglijden naar slechtere tijden.

Misschien begint samenleven en werken daar, waar we onze plaats in het geheel weer durven erkennen. Waar we ophouden met slaan op de trom voor onszelf en opnieuw leren luisteren naar elkaar en naar het belang van het grotere Nederlandse geheel: de Nederlandse luchtvaart, de Nederlandse werkgelegenheid en de Nederlandse economie in zijn geheel. Wim Kok (voormalig FNV-voorzitter en later premier) snapte dat wel.

Het buitenland lacht en wacht tot de prooi stil gaat liggen.