De OVV deed onderzoek naar verschillende incidenten op Schiphol en komt met dringende conclusies in het rapport ‘Veiligheid vliegverkeer Schiphol.’

Volgens de onderzoekers is er een fundamentele discussie nodig over de toekomstige groei van Schiphol en de gevolgen op de vliegveiligheid, zowel in de lucht als op de grond. De Nederlandse overheid moet daarin nadrukkelijk de eindverantwoordelijkheid nemen, vindt de OVV.

Het aantal vliegbewegingen op Schiphol groeit dit jaar van 479.000 naar het plafond van 500.000 dat in overleg met omwonenden in 2008 in het Aldersakkoord is vastgelegd. Dat brengt volgens de OVV een grotere kans op incidenten met zich mee.

Baangebruik
Schiphol telt zes start- en landingsbanen in diverse richtingen, vanwege de sterk wisselende windrichting. Daardoor kruisen vliegtuigen en voertuigen elkaar regelmatig op de grond en bij het aan- en uitvliegen. “Dat creëert een risico op botsingen”, stelt de OVV. De Onderzoeksraad wijst daarbij op het personeelstekort bij de luchtverkeersleiding, waardoor de werkdruk op de verkeerstoren steeds hoger wordt. Ook het wisselen van baangebruik en aanvliegroutes is volgen de OVV een risico. Dit wordt met name gedaan om de geluidsoverlast in de omgeving te spreiden.

Eindverantwoordelijkheid
De OVV stelt dat het op Schiphol ontbreekt aan een partij die de eindverantwoordelijkheid neemt voor de veiligheid op en rond de luchthaven. “De Onderzoeksraad is van mening dat de staat eindverantwoordelijk is. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu stelt zich echter meer op als procesmanager  en heeft de verantwoordelijkheid voor veiligheid grotendeels bij de sectorpartijen gelegd. Het ontbreekt het ministerie aan een integraal beeld van de veiligheid op en rond de luchthaven en het ministerie stuurt niet op inhoud, noch op resultaat. De Inspectie Leefomgeving en Transport heeft te weinig kennis en middelen om effectief toezicht te houden op de veiligheid van het vliegverkeer op en rond Schiphol. De sectorpartijen, waaronder luchthaven Schiphol, KLM als grootste maatschappij en de luchtverkeersleiding, slagen er niet in de veiligheid integraal en gezamenlijk te borgen. De samenwerking in het ‘Veiligheidsplatform Schiphol’ is vrijblijvend, reactief en vindt voornamelijk plaats op operationeel niveau en niet op strategisch niveau”, stelt de OVV. 

Eerst veiliger, dan verder groeien
De Raad beveelt de betrokken partijen aan om de veiligheid van het vliegverkeer op en rond Schiphol structureel te verbeteren. “De complexiteit van de lay-out en vluchtafhandeling moet worden gereduceerd, bijvoorbeeld door het aantal wisselingen van baancombinaties te verminderen, de infrastructuur te vereenvoudigen en de noodzaak om banen te kruisen terug te brengen. Partijen moeten de effecten van eventuele toekomstige groei op veiligheid vooraf in kaart brengen en maatregelen nemen om die te structureel te beheersen. De sectorpartijen moeten een gezamenlijke visie op veiligheid ontwikkelen, waarin expliciete doelen zijn opgenomen en dit nader uitwerken in een veiligheidsmanagementsysteem. Het is hierbij essentieel dat het ‘Veiligheidsplatform Schiphol’ een formele status krijgt, waarbinnen zowel operationele als strategische beslissingen worden genomen.”

Het ministerie van Infrastructuur en Milieu moet volgens de OVV invulling geven aan de rol van eindverantwoordelijke voor de veiligheid van het vliegverkeer. Hierbij moet het ministerie onder meer aandacht besteden aan het opstellen van heldere en controleerbare criteria op het gebied van veiligheid, een betere informatiepositie verkrijgen en bij cruciale besluiten over (de groei van) Schiphol de gevolgen voor veiligheid in de volle breedte beoordelen. Verder moet er meer capaciteit  beschikbaar komen voor de Inspectie Leefomgeving en Transport om de effectiviteit van het toezicht te vergroten.”

Een besluit over verdere groei van luchthaven Schiphol kan volgens de Onderzoeksraad pas worden genomen als de maatregelen zijn getroffen en de veiligheidsrisico’s structureel zijn verminderd.

KLM
KLM laat in een verklaring weten dat ze het goed vindt dat de Onderzoeksraad voor de Veiligheid dit onderzoek heeft gedaan. "Veiligheid is onze topprioriteit. Om die reden heeft KLM een vooruitstrevend en volgens de laatste inzichten ingericht veiligheidsmanagement systeem. Alle operationele keuzes die KLM maakt worden binnen dit systeem beoordeeld, waardoor zeker is dat in alle afwegingen veiligheid altijd voorop staat", staat in de verklaring.

KLM deelt de mening van de OvV dat de veiligheid op en rond Schiphol thans van hoog niveau is. De aanbevelingen die de OvV doet, vormen in de ogen van de maatschappij een goede basis om verdere verbeteringen van het veiligheidssysteem te realiseren. KLM zal het rapport aandachtig bestuderen en stelt zich graag beschikbaar om met Luchtverkeersleiding Nederland en Schiphol verder aan veiligheidsverbeteringen te werken, laat ze weten