DEN HAAG - Het prototype van F-35, beter bekend als de Joint Strike Fighter, staat al sinds mei aan de grond nadat het toestel een noodlanding moest maken. Uit onderzoek is inmiddels gebleken dat er cruciale ontwerpfouten zitten in de software die gebruikt wordt voor de besturing van het toestel.

De problemen met de JSF zijn door fabrikant Lockheed Martin en de participerende landen tot nu toe zoveel mogelijk uit de publiciteit gehouden, nadat eerder elke mijlpaal in de testfase met veel bombarie naar buiten werd gebracht.

Problemen met elektrisch systeem
De eerste serie testvluchten met het nieuwe toestel verliepen zonder al te veel problemen. Enkele onregelmatigheden in de software werden in februari weggewerkt en in maart werd voor het eerst sneller dan het geluid gevlogen.

Op 3 mei trad echter een groot probleem op. Op een hoogte van meer dan tien kilometer en bij een snelheid van 800 kilometer per uur maakte het toestel een rol van 360 graden. Halverwege de rol viel ineens het elektrisch systeem uit.

Via een back-up systeem wist de testpiloot de controle over het toestel te behouden en een noodlanding te maken. De landing moest met een hogere snelheid dan gebruikelijk worden uitgevoerd omdat de rechter vleugelklep niet meer werkte en naar beneden hing. Tijdens de harde landing werden het onderstel, de remmen en de banden flink beschadigd.

Onderzoek toonde aan dat er een probleem is met het ontwerp van de elektrische besturingssystemen. Een domper voor de fabrikant, aangezien dit systeem de traditionele hydraulische systemen moet vervangen. Naast softwareproblemen blijkt ook de bedrading minpunten te hebben. Zo is de bekabeling op sommige plaatsen erg krap, waardoor er een kans op kortsluiting bestaat.

Ook motorproblemen komen aan het licht
Naast al deze uitdagende problemen wordt duidelijk dat de Pratt & Whitney F135 motor aangepast moet worden. Het stroomgebruik van het 270 volt systeem (met name voor de F35C marineversie) is 33% hoger dan in het laboratorium voorspeld werd. Dit vergt een aangepast ontwerp van de stroomgenerator door Hamilton.

Maar ernstiger is de noodzaak tot herontwerp van de aandrijvingkasten hiervan vanuit de F135 motor. Uit contractinformatie van het Amerikaanse Ministerie van Defensie blijkt dat deze aanpassingen pas eind 2009 gereed zullen zijn.

En waar het eerst leek, dat in oktober weer gevlogen zou kunnen worden, trad een nieuw probleem op. Bij een proefrun van de JSF draaide de kostbare Pratt&Whitney F135 motor (waarvan er nog maar drie zijn gemaakt) in elkaar door oververhitting. Op 14 november 2007 fotografeerde een ooggetuige hoe een nieuwe motor werd aangevoerd voor inbouw. Een datum voor de twintigste vlucht is nog niet vrijgegeven.

De Nederlandse deelname aan het JSF-programma staat komende week op de agenda van de Tweede Kamer.