Moderne vliegtuigen als de 787 kennen zelden dit soort storingen (dual flame out). Piloten zijn getraind op brand, uitval, noodprocedures. Maar wat geen simulator kan trainen is het innerlijk van een vlieger. Het stille gevecht achter een professioneel masker. Zoals bij Germanwings, waar copiloot Andreas Lubitz zijn depressie verborg en 150 mensen opzettelijk de dood injoeg. Of MH370, waarvan men vermoedt dat de piloot uit wanhoop met 238 mensen verdween.

Ook hier rijst de vraag: waarom meldden tientallen Air India-piloten zich direct na het incident ziek of ‘niet fit to fly’? Angst? Herkenning? Vliegen in culturen waar trots, ego, status en financiële druk zwaar wegen, maakt praten over mentale problemen heel moeilijk. Het is niet macho, zeker voor zelfstandige vliegers zonder financieel vangnet of collega’s die deze signalen kunnen opvangen. En wie geeft eerlijk antwoord op de vraag naar mentale gezondheid tijdens de jaarlijkse vliegmedische keuring, als dat je baan kan kosten?

De oplossing ligt in veilige, anonieme (zelf)meldstructuren met professionele begeleiding, zoals bij de Anti-Skid-groep en HIMS, waar ik zelf hulpverlenende ervaring mee heb. Deze hulpgroepen zijn discreet en mensgericht en richten zich op behoud van veiligheid én carrière.

Eens vloog ik op de Fokker 70 met een Britse copiloot die mentaal volledig afwezig was; niet onprofessioneel, maar zwaar overbelast. Die drie dagen vliegen met hem werd vier uur. In plaats van afwijzen wees ik hem de weg naar hulp. Want je kunt geen vliegtuig besturen als je geest ergens anders is.

De cockpit mag stil zijn, maar het gesprek over welzijn moet gevoerd worden. Investeren in mentale veiligheid is altijd goedkoper dan een crash. Wat in de luchtvaart geldt, geldt ook in elk ander beroep met verantwoordelijkheid. Problemen zwijgend onderdrukken leidt tot onzichtbare risico’s en desastreuze beslissingen. En straffen bij ziekmelding door salaris in te houden? Juist, dan gaat de zieke piloot toch de lucht in.

De bestuurdersstoel, of die nu in een cockpit of op een kantoor staat, is geen plek voor onopgeloste pijn. Het is een plek van scherpte, vertrouwen en balans. Zelfs de veiligste organisatie ter wereld faalt, als de mens de mentale problemen wegdrukt.

Geestelijke gezondheid is geen luxe, blijkt wel uit deze crash. Het is voorwaarde bij alle bestuurders. In de lucht, maar ook op de grond.