Samenwerking tussen luchtvaartmaatschappijen en vakbonden of hoe het niet moet en hoe het ook kan. Deze lange zin vraagt natuurlijk om enige uitleg en die zal ik u geven, simpelweg omdat mij vaak de vraag wordt gesteld hoe de onderhandelingen tussen de Vakbond van Nederlands Cabinepersoneel (VNC) en de Nederlandse luchtvaartmaatschappijen, verlopen.

Zelfs in een klein land als Nederland zitten er hele grote verschillen tussen. Over het algemeen verloopt die samenwerking zoals ik het liever noem, in een goede maar zakelijke sfeer. Respect voor elkaars standpunten is de basis van goede onderhandelingen. Daar werken helaas nog niet alle luchtvaartmaatschappijen in Nederland aan mee. Het overgrote deel overigens wel, want daar ziet men in dat "het Southwest Airlines model" (uitleg volgt) toch het beste werkt en dat dan het mes aan twee kanten snijdt. Goed voor het bedrijf en goed voor de werknemer.

Ik haal dit onderwerp aan omdat ik onlangs tijdens een verblijf in Mexico-Stad werd geconfronteerd met een grote demonstratie van het cabinepersoneel van Mexicana. U heeft via deze website al veel nieuws kunnen volgen over deze luchtvaartmaatschappij, die een van de oudste airlines ter wereld is. Opgericht in 1921. "De financiële problemen bij Mexicana Airlines worden steeds meer zichtbaar en hebben inmiddels als gevolg dat de maatschappij niet meer vliegt" , wist Luchtvaartnieuws.nl te melden.

Maar toen ik in het oude prachtige centrum van Mexico-Stad "in aanraking" kwam met demonstrerend cabinepersoneel van deze airline, werd mijn interesse uiteraard gewekt om achter de oorzaak van dit conflict te komen, want je gaat niet zomaar in uniform en gesteund door de piloten van Mexicana, op je vrije dag staan demonstreren. Na een aantal gesprekken met deze collega's en piloten ben ik tot de conclusie gekomen dat dit nu een voorbeeld is van "een samenwerking" die ik rangschik onder de noemer: "Hoe het niet moet". Ik zal u in het kort uitleggen wat er speelt.

Deze airline is in 2005 verkocht aan de huidige eigenaren en sinds die tijd geven zij de arbeidsvoorwaarden en de salarissen van piloten en cabinepersoneel de schuld van de slechte resultaten. Onzin, zegt het vliegend personeel, want zij hebben sinds 2006 al voor 50 miljoen dollar aan besparingen ingeleverd (veel geld voor een relatief kleine maatschappij) en bovendien waren de huidige eigenaren bij de aankoop volledig op de hoogte van de arbeidsvoorwaarden en hebben die bij de aankoop dus volledig geaccepteerd.

Het personeel van Mexicana is de afgelopen jaren hun positie aan de onderhandelingstafel zo goed als kwijt geraakt. Dit alles is de oorzaak van het feit dat er totaal geen respect meer is voor elkaars standpunten en dat men nu lijnrecht tegenover elkaar staat. Verder zijn bedreigingen en fysiek geweld aan de orde van de dag in dit arbeidsconflict.

Het gehele personeel van Mexicana op haar beurt, beschuldigt de directie ervan al het geld dat er wordt verdiend, weg te sluizen naar de low cost maatschappijen die Mexicana ondertussen is gestart, te weten: Mexicana Click en Mexicana Link. Dit alles met het doel om de moedermaatschappij Mexicana failliet te laten gaan en zo van het - in hun ogen - dure personeel af te komen.

Als dit lukt zal men natuurlijk zo snel mogelijk aansturen op een doorstart van Mexicana met goedkoper personeel of hetzelfde personeel met weinig of geen arbeidsvoorwaarden. In mijn ogen worden hier strafbare feiten gepleegd. Maar het ergste is nog dat het nooit meer goed komt tussen deze twee partijen omdat hier geen enkel wederzijds respect meer is (als het er ooit wel is geweest) en dat dit alleen maar verliezers heeft opgeleverd. Wat mij betreft is hiermee het Mexicana-management genomineerd voor de "Hoe-het- niet-moet-Award".

Dat het geheel anders kan wordt bewezen bij Southwest Airlines in de Verenigde Staten. Deze low cost maatschappij met als basis Dallas is ondertussen uitgegroeid tot een van de grootste luchtvaartmaatschappijen ter wereld. De organisatiegraad van het personeel bij de vakbonden blijkt ongekend hoog te liggen. Het personeel heeft goede arbeidsvoorwaarden en zelfs betere salarissen in vergelijking met de reguliere Amerikaanse airlines. En wat blijkt? Het bedrijf is zeer winstgevend en draait bijzonder goed. Hoe dit kan is heel simpel, want juist door die goede arbeidsvoorwaarden, goede salarissen en de goede afspraken die door de bonden worden gemaakt is het personeel "verknocht" aan Southwest Airlines en is men gaarne bereid om een stapje extra te doen. Men voelt zich een met het bedrijf en men is er trots op om te kunnen zeggen dat ze "een Southwest Airliner" zijn. Zo kan het dus ook en zie waar het toe leidt. Laat dit een voorbeeld zijn voor een aantal stugge luchtvaartmanagers. Ik reik dan bij deze heel graag de "Hoe-het-ook-kan-Award", uit aan alle (van hoog tot laag) medewerkers van Southwest Airlines. Samen sterk.

Ton Scherrenberg

Voorzitter Vakbond van Nederlands Cabinepersoneel

www.vnconline.nl